Η Γερμανία σχεδιάζει να ρίξει παραπάνω από 1 τρισ. ευρώ για να στηρίξει τη δική της οικονομία και τη γερμανική κοινωνία έναντι των επιπτώσεων του κορονοϊού, αλλά την ίδια ώρα αρνείται και να συζητήσει την προοπτική ενός ειδικού Ταμείου στην Ευρωπαϊκή Ένωση που θα διαθέτει γύρω στο 1 τρισ. ευρώ και για τις 27 χώρες.

Η Άνγκελα Μέρκελ επιμένει ότι αρκεί ο ESM, δηλώνοντας μάλιστα σοκαρισμένη, σύμφωνα με την εφημερίδα Die Welt, από την επιμονή του Τζουζέπε Κόντε στην έκδοση ευρωπαϊκού ομολόγου. Η δε πρόεδρος της Κομισιόν, Φον ντερ Λάιεν, ενώ την περασμένη εβδομάδα δήλωνε στο Ευρωκοινοβούλιο ότι η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει από κοινού την κρίση, το Σάββατο τα γύρισε και αντί ομολόγου, βάζει στο τραπέζι την αναμόρφωση του σχεδίου Προϋπολογισμού, το Πολυτετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027.

Ούτε ένα ευρώ

Είναι ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση Μέρκελ δεν θέλει να δώσει ούτε ένα ευρώ για τον μετριασμό των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων του κορονοϊού στην Ε.Ε., όπως και οι άλλες χώρες που απαρτίζουν την ομάδα της «δημοσιονομικής σταθερότητας». Έχει κάνει τους δικούς της λογαριασμούς και πέρασε από τη Βουλή μέτρα επιπλέον ρευστότητας ύψους 156 δισ. ευρώ μόνον για το 2020, με την ψήφιση συμπληρωματικού Προϋπολογισμού.

Πέραν αυτών ανοίγει ένα νέο ειδικό λογαριασμό, το Ταμείο Οικονομικής Σταθεροποίησης WSF με ονομαστικό κεφάλαιο 600 δισ. ευρώ (τα 400 δισ. προορίζονται για τη στήριξη της εργασίας, των νοικοκυριών και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, τα 100 για την στήριξη των επιχειρήσεων εθνικής σημασίας ακόμη και με την αγορά μετοχών και άλλα 100 για το Ταμείο Αναδιάρθρωσης KFW).

Το Ταμείο Αναδιάρθρωσης θα έχει ονομαστικό κεφάλαιο 450 δισ ευρώ (με τα 100 που θα πάρει από το WSF). Με απλά μαθηματικά η Γερμανία αποφάσισε για την πάρτη της να δώσει 1 τρισ., 106 δισ. ευρώ (σε ρευστότητα και εγγυήσεις) που υπερβαίνει το εν τέταρτο του ΑΕΠ και από κοντά οι μικρές αδελφές της, η Ολλανδία, η Αυστρία και η Δανία σχεδιάζουν αντίστοιχα προγράμματα ενώ η Φινλανδία έχει επιλέξει να περιμένει λίγο.

Τα προγράμματα των ειδικών Ταμείων της Γερμανίας είναι μεσοπρόθεσμης διάρκειας (αναλόγως των αναγκών θα διαρκέσουν από τρία μέχρι δέκα χρόνια). Βεβαίως και το περιβόητο κορονο-ομόλογο θα μπορούσε να είναι διαρθρωμένο στα ίδια πρότυπα, με λήξεις τμηματικές σε βάθος δεκαετίας ή και μεγαλύτερης διάρκειας. Παρά ταύτα η γερμανική θεώρηση λέει ότι η αμοιβαιοποίηση του ευρωπαϊκού χρέους που θα δημιουργηθεί (1 τρισ. ευρώ) είναι εκτός Πλαισίου Σταθερότητας και ως εκ τούτου θα κλονίσει πολιτικά τις χώρες του Βορρά.

Το ομόλογο θα μπορούσε να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες όλων των χωρών της Ε.Ε. (δεν πλήττονται μόνον οι 19 της Ευρωζώνης από τον Covid 19) και ο επιμερισμός των υποχρεώσεων θα ήταν αναλογικός στα 27 κράτη-μέλη. Η επιβάρυνση της Γερμανίας με το κορονο-ομόλογο, με ΑΕΠ περίπου 4 τρισ. δολάρια, στην Ε.Ε. των 27 που έχει συνολικό ΑΕΠ 20 τρισ. δολάρια, οι γερμανικές εγγυήσεις θα ήταν της τάξεως των 200 δισ. δολαρίων σε βάθος χρόνου, δηλαδή περίπου 20 δισ, δολάρια ετησίως εάν το κορονο-ομόλογο εκδίδονταν στην πιο απλή μορφή, της ισομερούς κατανομής των χρεολυσίων με ορίζοντα 10ετίας.

Τεχνητές αναπνοές

Εντούτοις, η κυβέρνηση Μέρκελ επέλεξε να ρίξει περισσότερα χρήματα στον κλάδο των αυτοκινητοβιομηχανιών της δείχνοντας στις χώρες- εταίρους τον ESM ο οποίος διαθέτει 410 δισ. ευρώ για την Ευρωζώνη, με τον περιορισμό η στήριξη σε κάθε χώρα να μην υπερβαίνει το 2% του ΑΕΠ της. Έτσι η Ιταλία μπορεί να πάρει έως 40 δισ. η Ισπανία 28 ενώ η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης γύρω στα 50 δισ. και η Ελλάδα λιγότερα από 4 δισ ευρώ.

Οι τεχνητές αναπνοές του ESM δεν φθάνουν ούτε για να καλύψουν τις άμεσες ανάγκες των χωρών της Ευρωζώνης σε αναπνευστήρες και λοιπά υγιειονομικά είδη άμεσης ανάγκης. Επιπλέον εγείρεται ζήτημα τι θα γίνει με τις χώρες εκτός Ευρωζώνης. Σε ποιο Μηχανισμό θα καταφύγουν εάν απειληθούν με οικονομική κατάρρευση;

Το Βερολίνο λοιπόν πέταξε το μπαλάκι στη Φον ντερ Λάιεν και αυτή το πασάρει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρακάμπτοντας έτσι τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ που κινείται πιο κοντά στις απόψεις του Ε. Μακρόν. Η Επιτροπή ωστόσο δεν έχει τα μέσα ούτε την εντολή του Συμβουλίου, οπότε η Φον ντερ Λάιεν χρειάζεται τουλάχιστον μία πολιτική απόφαση από τους υπουργούς Οικονομικών της Ε.Ε. για την αναμόρφωση του Προϋπολογισμού (2021-2017).

Αν δεν είναι αγορά χρόνου για λογαριασμό της Γερμανίας ώστε να βρεθεί συμβιβασμός για το κορονο-ομόλογο, τότε το πρόβλημα για την Ιταλία και την Ισπανία σε πρώτη φάση και κατόπιν για τις άλλες χώρες του Νότου μπορεί να γίνει σύντομα πιεστικό. Οι ενδείξεις οδηγούν στην δεύτερη εκδοχή. Εάν χρειάζονται δύο εβδομάδες οι υπουργοί Οικονομικών για να διατυπώσουν προτάσεις καλύτερα να αναλάβουν οι λοιμωξιολόγοι.

Ο ταλαίπωρος Προϋπολογισμός της Ε.Ε. του οποίου την αναμόρφωση θέλει τώρα να προωθήσει η Φον ντερ Λάιεν, έχει σκαλώσει από πέρυσι στην ακαμψία των χωρών της σταθερότητας (Ολλανδία, Αυστρία, Δανία, Φινλδανδία, Σουηδία κα) που απορρίπτουν πεισματικά την αύξηση από το 1% του ΑΕΠ στο 1,11% και αντιπροτείνουν 1,07% με τη Γερμανία να τις υποστηρίζει σιωπηλά για να μην βάλει 20-30 δισ. παραπάνω.

Τώρα οι ίδιες χώρες που αντιμετωπίζουν την Επιτροπή σαν παιχνίδι θα προτείνουν να έχει η Επιτροπή κομβικό ρόλο στην αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων του κορονοϊού με έναν αυξημένο Προϋπολογισμό; Το πιθανότερο είναι ότι δεν βρίσκουν άλλον τρόπο κωλυσιεργίας, χωρίς να κινδυνεύουν να κατηγορηθούν ότι τορπιλίζουν κάθε έννοια αλληλεγγύης και συνεργασίας.

Προς πολιτική παράλυση

Στην ουσία όμως η στάση του Βορρά εκεί παραπέμπει, στην πολιτική παράλυση της Ε.Ε. αφού κάθε χώρα θα πρέπει να φροντίσει μόνη για τη διάσωσή της. Η Γερμανία όπως και οι αδελφές της έχουν στο εσωτερικό τους τέτοιες πολιτικές ισορροπίες, που βάζουν την Ευρώπη σε δεύτερη μοίρα. Οι Σοσιαλδημοκράτες στη Γερμανία δεν διαφοροποιούνται από τους Χριστιανοδημοκράτες στην στρατηγική της εθνικής πρωτιάς, του δόγματος Deutschland uber alles.

Στις Βρυξέλλες, η επικεφαλής της ομάδας των βουλευτών του SPD K. Μπάρλει δηλώνει ότι η Ευρώπη πρέπει να δώσει περιεχόμενο στην έννοια της αλληλεγγύης αλλά στην Γερμανία δεν διαφωνεί με τις επιλογές της Α. Μέρκελ τις οποίες άλλωστε συνδιαμορφώνει ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομικών Ο. Σολτς. Οι Πράσινοι και η Αριστερά που ζητούν από την Α. Μέρκελ να συζητήσει την πρόταση για το κορονο-ομόλογο θα βρεθούν στο τέλος εγκαλούμενοι ότι αδιαφορούν για τη Γερμανία.

Το Σύμφωνο Σταθερότητας τέθηκε σε αναστολή με την σύμφωνη γνώμη και της Γερμανίας. Το Σύμφωνο όμως είχε γίνει για την ομαλή λειτουργία της Ευρωζώνης. Το ερώτημα που έθεσε κατ΄ουσίαν ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε και εκνεύρισε την Α. Μέρκελ είναι αν μπορεί να λειτουργεί η Ευρωζώνη και η Ε.Ε. a la carte, συνεπώς κάθε χώρα θα πρέπει να κάνει τα δικά της για να κρατηθεί όρθια.

Η αερομεταφορά ασθενών από την Ιταλία στη Γερμανία και η δωρεά αντισηπτικών δεν καλύπτουν τις ανάγκες της Ρώμης. Αν έχει νόημα η ανθρωπιστική βοήθεια σε συμβολικό επίπεδο η Ιταλία, η Ισπανία και όποια άλλη χώρα βρεθεί στη θέση τους μπορεί κάλλιστα να απευθυνθεί στην Κούβα που μέσα στη φτώχεια της δεν δίστασε να στείλει ομάδα εξειδικευμένων γιατρών.

Στην παρελκόμενη οικονομική επιδημία η Κούβα δεν μπορεί να συνεισφέρει και η Γερμανία που μπορεί δεν θέλει. Το πολύ πολύ να στείλει, όπως συνηθίζει σε εστίες ανθρωπιστικών κρίσεων, τρόφιμα μακράς διάρκειας και κλινοσκεπάσματα, είδη που διαθέτει σε αφθονία. Ή καλύτερα να δώσει 10 δισ ευρώ στην Ιταλία και την Ισπανία σαν πρώτες βοήθειες, όπως πρότεινε ο πρώην πρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών Ζ. Γκάμπριελ, και οι Ιταλοί με τους Ισπανούς θα ευγνωμονούσαν, κατά την άποψή του, την Γερμανία για 100 χρόνια.

Γερμανικό ομόλογο;

Χωρίς τη Γερμανία, ευρωπαϊκό ομόλογο δεν βγαίνει. Μπορεί όμως η Γερμανία να κάνει το δικό της ομόλογο χωρίς την Ε.Ε.; Το Ειδικό Ταμείο που σχεδιάζει ομόλογα θα πρέπει να εκδώσει. Η Α. Μέρκελ είχε αναγάγει την έννοια του εσωτερικού πολιτικού κόστους σε οδηγό και άλλοθι για τις επιλογές της έως τώρα στην Ε.Ε.. Αυτό το κόστος μοιάζει όμως απειροελάχιστο μπροστά στον κίνδυνο που διατρέχουν οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες με την κρίση του κορονοϊού.

Εάν οι Γερμανοί φορολογούμενοι έχουν πρόβλημα να δώσουν (εγγυήσεις όχι ρευστότητα) ο καθένας 300-350 ευρώ το χρόνο κατά μέσο όρο και προτιμούν να αναλάβουν πολλαπλάσιες εγγυήσεις για τα Ειδικά τους Ταμεία, για τον Νότο της Ε.Ε. δεν υπάρχει άλλη επιλογή από τη σύγκρουση με τη Γερμανία Είναι και θέμα δημοκρατίας από τη στιγμή που το μέτωπο υπέρ του ομολόγου που διαμορφώνεται (με 9 σε πρώτη φάση από τις 19 χώρες της Ευρωζώνης και 16 από τις 27 χώρες της ΕΕ) συνιστά πλειοψηφία και πληθυσμιακή και οικονομική.